Znaczniki narządów wewnętrznych do radioterapii

Znaczniki narządów wewnętrznych do radioterapii (często nazywane też markerami lub fiducials) to małe implanty, zazwyczaj w formie drobnych, biokompatybilnych elementów (np. z tytanu, złota, platyny lub materiałów polimerowych), które umieszcza się w tkankach pacjenta w pobliżu lub wewnątrz guza nowotworowego.

Do czego służą?

• Precyzyjne namierzanie guza – znaczniki pozwalają dokładnie zlokalizować pozycję guza podczas planowania i prowadzenia radioterapii.

• Kompensacja ruchów narządów – niektóre narządy (np. płuca, prostata, wątroba) przesuwają się podczas oddychania czy pracy przewodu pokarmowego. Znaczniki umożliwiają śledzenie tego ruchu i dostosowanie wiązki promieniowania.

• Zwiększenie dokładności leczenia – dzięki nim dawka promieniowania trafia głównie w guz, a zdrowe tkanki wokół są lepiej chronione.

• Obrazowanie w trakcie leczenia – znaczniki są widoczne w tomografii komputerowej (CT), rezonansie magnetycznym (MRI) czy w obrazowaniu rentgenowskim, co ułatwia kontrolę pozycji pacjenta w czasie rzeczywistym.

Jak wygląda procedura?

1. Wszczepienie – marker wprowadza się do organizmu pacjenta najczęściej przez cienką igłę, w znieczuleniu miejscowym, pod kontrolą USG, CT lub innego obrazowania.

2. Planowanie radioterapii – lekarze wykorzystują pozycję znaczników do opracowania indywidualnego planu naświetlań.

3. Radioterapia – podczas każdego seansu system weryfikuje, czy znaczniki są w odpowiednim miejscu, co pozwala skorygować ustawienie pacjenta i promieniowania.

Przykłady zastosowań:

• Prostata – znaczniki pomagają w radioterapii raka prostaty, kompensując jej ruchy zależne od wypełnienia pęcherza czy jelit.

• Płuca i wątroba – przy nowotworach w narządach poruszających się z oddechem.

• Mózg – przy niektórych guzach wymagających bardzo precyzyjnego naprowadzenia.